Chăm sóc bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa

1. 1 Nhận định bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa:

– Hỏi bệnh nhân:

+ Bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa từ bao giờ ?

+ Nôn ra máu hay đi ngoài phân đen ? Khối lượng phân đi nhiều hay ít ?

+ Trước khi nôn ra máu có dùng thuốc gì không ?

+ Trước khi nôn ra máu có lao động nặng nhọc gì không?

+ Bệnh nhân có cảm thấy lo lắng gì không ?

+ Bệnh nhân có đau bụng khi nôn, có sốt không ?

– Khám tổng quát: Cần khám toàn diện đối với bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa, chú ý mức độ mất máu của bệnh nhân, tình trạng choáng sốc có xảy ra khi xuất huyết tiêu hóa nhiều hay không ?

– Xem xét các kết quả xét nghiệm (chú ý các xét nghiệm cận lâm sàng đánh giá mức độ xuất huyết  tiêu hóa).

– Huyết sắc tố giảm, hematocrit giảm, có thể có rối loạn đông máu, xét nghiệm công thức máu (CTM) có thể có hồng cầu giảm, xét nghiệm nhóm máu.

– Cần làm điện tâm đồ khi nghi ngờ có thêm bệnh thiếu máu cơ tim.

– Nội soi xác định chẩn đoán vị trí và nguyên nhân chảy máu trong hệ tiêu hóa, tuy nhiên trong một số trường hợp nội soi có máu trong dạ dày mà không rõ nguyên nhân gây chảy máu.

1. 2. Chẩn đoán chăm sóc điều dưỡng:

Dựa trên các dữ kiện đã thu thập được sau khi hỏi và thăm khám bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa. Các chẩn đoán chăm sóc chính của bệnh nhân xuất huyết tiêu hoá cao có thể bao gồm:

– Nguy cơ sốc do giảm thể tích máu đột ngột (thường gặp sau khi nôn ra máu nhiều hoặc ỉa phân đen nhiều).

– Dinh dưỡng không đáp ứng đủ nhu cầu cho cơ thể do không thực hiện được chế độ ăn đúng.

– Bệnh nhân lo lắng do thấy nôn ra máu nhiều và ỉa phân đen nhiều.

– Bệnh nhân đau vùng thượng vị do tăng tiết dịch vị và tổn thương vết loét trong hệ tiêu hóa.

– Bệnh nhân không biết cách phòng bệnh xuất huyết tiêu hóa do thiếu hiểu biết về bệnh.

1. 3. Lập kế hoạch chăm sóc:

– Giảm nguy cơ sốc.

– Xây dựng chế độ ăn phù hợp với bệnh nhân.

– Giảm lo lắng cho bệnh nhân.

– Giảm đau vùng thượng vị.

– Hướng dẫn bệnh nhân cách phòng bệnh và chăm sóc sức khoẻ.

1. 4. Thưc hiện kế hoạch chăm sóc:

* Giảm nguy cơ sốc:

– Bệnh nhân nằm bất động tại giường, đầu thấp, các nhu cầu sinh hoạt phục vụ tại giường.

– Tiêm truyền cho bệnh nhân theo y lệnh một cách khẩn trương.

– Lấy máu xét nghiệm theo y lệnh.

– Lấy mạch, nhiệt độ, huyết áp, nhịp thở 30 phút/ 1 lần nếu bất thường báo cáo bác sĩ xử trí kịp thời.

– Phụ giúp thầy thuốc đặt Catheter tĩnh mạch để đo áp lực tĩnh mạch trung tâm, đề phòng mất máu ồ ạt, truyền máu kịp thời.

– Đặt Sonde dạ dày tá tràng để theo dõi máu đang chảy hay đã ngừng chảy.

– Đo lượng nước tiểu để phát hiện triệu chứng đái ít hay vô niệu.

* Xây dựng chế độ ăn uống phù hợp với bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa:

– Ăn lỏng, cháo sữa, súp nghiền, nước trái cây.

– Thức ăn phải để nguội hoặc lạnh. Không nên ăn đô ăn quá nóng hoặc có tính nóng

– Không nên ăn quá nhiều cùng một lúc, không nên để bệnh nhân nhịn đói quá lâu.

– Nên cho ăn làm nhiều bữa nhỏ, mỗi bữa nửa cốc cháo thịt.

– Khi có biểu hiện cầm chảy máu thì cho ăn nát hoặc đặc dần.

– Trong thức ăn, đồ uống không được có rượu, cà phê, thuốc lá hay bất kỳ chất kích thích nào tới hệ tiêu hóa của bệnh nhân đang có dấu hiệu xuất huyết tiêu hóa

* Giảm lo lắng cho bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa:

– Giải thích để bệnh nhân tin tưởng vào chuyên môn, phương pháp điều trị và yên tâm điều trị theo chỉ định của bác sĩ.

– Mất ngủ dùng thuốc an thần: Seduxen, tranxen … theo y lệnh của bác sĩ

– Khi chảy máu đã ngừng và ổn định, hướng dẫn bệnh nhân những phương pháp thư giãn nghỉ ngơi để giảm lo lắng, tránh căng thẳng ảnh hưởng nhiều tới hệ tiêu hóa

* Giảm đau vùng thượng vị:

– Chườm lạnh vùng thượng vị.

– Cho bệnh nhân uống theo y lệnh đầy đủ và chính xác giờ giấc.

* Giáo dục sức khoẻ bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa:

– Phòng và tránh bị bệnh bằng cách lao động và nghỉ ngơi hợp lý.

– Hướng dẫn bệnh nhân cách phát hiện sớm tình trạng xuất huyết tiêu hóa để điều trị kịp thời.

– Khuyên bệnh nhân không uống rượu, cà phê đen, không uống thuốc gây kích thích dạ dày như: Aspirin, các loại corticoit.

1. 5. Đánh giá:

– Bệnh nhân xuất huyết tiêu hoá cao được đánh giá là chăm sóc tốt nếu:

+ Bệnh nhân được nghỉ ngơi tại giường

+ Theo dõi sát mạch, nhiệt độ, huyết áp

+ Bệnh nhân không lo lắng, hồi hộp hay có phản ứng quá khích

+ Chế độ ăn uống phù hợp với bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa

+ Thực hiện y lệnh của bác sĩ khẩn trương, đầy đủ và chính xác

+ Khi ra viện bệnh nhân biết cách phòng bệnh và chăm sóc bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa

Kế hoạch chăm sóc người bệnh hội chứng tăng áp lực nội sọ

Kế hoạch chăm sóc vàng da sơ sinh

Kế hoạch chăm sóc người bệnh thoát vị bẹn

Kế hoạch chăm sóc bệnh nhân tai biến mạch máu não, xuất huyết não

Kế hoạch chăm sóc dẫn lưu màng phổi và người bệnh có dẫn lưu màng phổi

Kế hoạch chăm sóc người bệnh ghép da

Kế hoạch chăm sóc bệnh nhân chạy thận nhân tạo